Lucebert
© Chris van Houts

Lucebert

Lucebert (1924-1994), dichter en beeldend kunstenaar, speelde een sleutelrol in de ontwikkeling van de Cobra-beweging en werd geroemd als de Keizer der Vijftigers. Voor Lucebert moest poëzie niet de wereld beschrijven, maar de wereld in zijn totaliteit zíjn. Alle thema's en onderwerpen konden een plaats krijgen in zijn werk, alle aspecten van de realiteit zowel als een schaduwwereld van demonen. Zijn vroege werk publiceerde hij in de late jaren veertig en vijftig, daarna zweeg hij bijna twintig jaar als dichter om terug te keren met gedichten die helderder van taal en vaak ook grimmiger zijn dan eerst. Lucebert, die wordt beschouwd als één van de grootste Nederlandstalige dichters van de twintigste eeuw ontving in 1965 de Constantijn Huygensprijs, in 1967 de P.C. Hooftprijs, in 1983 de Prijs der Nederlandse Letteren en in 1990 de Jacobus van Looyprijs voor zijn gehele oeuvre.

Hij debuteerde in 1949 met het gedicht 'minnebrief aan onze gemartelde bruid Indonesia' - het was de tijd van de Politionele Acties - en zijn eerste bundel, triangel in de jungle gevolgd door de dieren der democratie , verscheen in 1951. Vele bundels volgden, waaronder apocrief; de analfabetische naam (1952) en van de afgrond en de luchtmens (1953). Na de jaren zestig viel de dichter stil en concentreerde hij zich op de schilderkunst, maar in 1981 brak met oogsten in de dwaaltuin een nieuwe creatieve periode aan: De moerasruiter uit het paradijs (1982), Troost de hysterische robot (1989), Van de roerloze woelgeest (1993) en Van de maltentige losbol (1994). In 1994 overleed Lucebert op 69-jarige leeftijd aan de gevolgen van kanker.
Gedichten van Lucebert zijn in vele talen vertaald, bloemlezingen geheel aan zijn werk gewijd verschenen in het Duits (bij Suhrkamp) en in het Spaans.


In 2002 verscheen bij De Bezige Bij een nieuwe publiekseditie van zijn verzamelde gedichten , aangevuld met dertig nagelaten gedichten. In 2004 publiceerde Peter Hofman Lichtschikkend en zingend , een fraai geïllustreerde biografie van de jonge Lucebert tot aan het moment van zijn publieke doorbraak en verhuizing naar Bergen.
In 2018 verscheen de biografie van Lucebert van Wim Hazeu. Recentelijk ontdekte bronnen stelden Hazeu in staat een geheel nieuw licht te werpen op de persoon en het grote kunstenaarschap van Lucebert. Een onthullende biografie, die een volledig en indrukwekkend portret schetst van de dichter-tekenaar-schilder.
In 2022 verscheen vaarwel. achtergelaten gedichten , bezorgd door Graa Boomsma.
Na de jaren zestig trok Lucebert zich terug in Spanje en concentreerde hij zich op de schilderkunst. Tijdens zijn reizen maakte hij tekeningen in de dummy’s van zijn dichtbundels. Ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag verschijnt in 2024 voor het eerst een van de reisboekjes uit het omvangrijke archief van Lucebert.

Artikelen over Lucebert