Het aanbidden van Louis Claus

Beste Helena,

Laten we maar met de deur in huis vallen: vaak doet een debuut een poging om een boek te worden, maar met HET AANBIDDEN VAN LOUIS CLAUS heb jij verscheidene boeken tegelijk geschreven.

In de eerste plaats heb je een rouwboek geschreven, alle grote boeken zijn rouwboeken. Er wordt veel verloren en dus schrijnt er veel – het was een tijd geleden dat mijn hart nog eens zo lekker brak bij het lezen van een boek. De moeder sterft: het verlies van een moeder gaat nooit alleen over het verlies van een moeder, maar ook over het verlies van vanzelfsprekende betekenis en samenhang van dingen. Die samenhang bleek in je boek sowieso al geen succes toen de moeder nog wel in leven was, maar goed. Hoe aangrijpend beschrijf je wat het is om als halve wees achter te blijven. Verweesd te zijn. Niet te bestaan zonder een ander, of beter gezegd, alleen maar te bestaan bij gratie van iemand die jij (hoofdpersonage) adoreert.

Zoals elk goed boek gaat HAVLC over liefde, maw over een manier waarop we echt spreken met elkaar, of toch pogingen daartoe ondernemen, want alleen als we met elkaar spreken kijken we elkaar aan en zien we elkaar, en alleen als we gezien worden, bestaan we ook. Zo simpel als het leven zelf en even moeilijk en ingewikkeld en onnozel en prachtig is het. Maar hoe hard komt het bij de lezer binnen als het vrouwelijke hoofdpersonage kijkt en aanbiddend kijkt in de hoop zelf gezien te worden. Hoe slim en hartverscheurend dat liefde in je boek de vorm aanneemt van onderwerping en overgave en verdwijnen in of achter een ander, en dat de geliefde dus een held moet worden, een idool, een aanbedene. En dus onbereikbaar blijkt, per definitie onaanraakbaar. Een verdomde tragedie is het. Een misverstand. Het leven zelf dus.

In Het Aanbidden worden intimiteiten uitgesproken zonder dat ze helemaal door de ontvanger worden ontvangen. En tegelijk wordt er veel niet uitgesproken. Niet zeggen kan natuurlijk een oorverdovende manier zijn van wel zeggen. Wat tussen de regels staat, spreekt wel uit wat we missen en misschien worden we wel door niets meer gedefinieerd dan door wat we missen.

Er wordt heel wat gemist in je boek. Hoe mooi dat je die leegtes niet opvult. Dat je het ook aandurft om wat mensen doen en zeggen voor zichzelf te laten spreken. Zonder uitleg.

En alle bewondering trouwens voor de dialogen in je boek. Zelden sprankelender gesprekken gelezen die op een soms onthutsend laconieke manier een inkijk bieden in je personages, in eenzaamheid, in rouw. Wat kun je goed luisteren en kijken en waarnemen en die waarnemingen onder woorden brengen, Helena!

Al bij al is het verbazend dat HET AANBIDDEN geen loodzwaar, deprimerend, onverdraaglijk boek is geworden. Een boek bezwijkend onder het gewicht van de absurditeit des levens.

Het is een compliment dat je de lezer niet verplettert onder deze betekenis- en richtingloosheid, maar dat je de lezer integendeel door de lichte toon die je aanslaat en zonder in ironie te verzanden door het boek leidt, waardoor de lezer hoofdschuddend bij de laatste bladzijde aankomt. Wat heb ik allemaal gevoeld?

Niet alleen gaat je boek over verlangen en hunkering, het is ook een essentieel boek over de plek die een mens moet vinden om het leven leefbaar te maken of leefbaar te houden, en dus een boek over het verzinnen van verhalen, want zonder verhaal kunnen we nergens terecht. Echt of verzonnen, of het nu werkelijkheid wordt of verlangen blijft, maakt niet zoveel uit, zo lang we verhalen verzinnen maken we een wereld mogelijk.

En uiteraard gaat Het aanbidden van Louis Claus over de taal zelf. Met taal schep je demonen en bezweer je ze. Mooi hoe je je boek soms onder hoogspanning zet met bijzonder trefzekere beelden. Op die momenten lopen vlammetjes over de rug van de lezer. Sommigen zullen je roman dan ook lyrisch noemen. Of zelfs poëtisch. Laten we het literatuur noemen. Je hebt een boek geschreven dat alleen met jouw verbeelding kon worden geschreven en dat er staat vanaf de eerste zin. Dat heet talent, beste Helena. Van ganser harte gefeliciteerd met je talent en met het aanbidden van Louis Claus!

En nu nog een vraag: Hoe heb je het klaargespeeld om afstand te kunnen nemen van het echte leven en dat om te vormen tot de werkelijkheid in je roman?